Atopik dermatit (Egzema) çocukluk çağında sık rastlanan birçok faktöre (genetik, çevresel) bağlı ortaya çıkan kronik bir cilt hastalığıdır. Çoğunlukla erken çocukluk döneminde başlar, yaklaşık %10-20 oranında görülür ve hastaların %45’nde AD ilk 6 ayda başlar. Çocukların %70’nde ergenlikten önce kendiliğinden iyileşir ve erişkin dönemde %1-3 oranında rastlanır. Atopik yürüyüş olarak adlandırdığımız sürecin ilk basamağında yer alır. Bu özelliği ile ileriki yaşlarda astım ve alerjik rinit gibi diğer alerjik hastalıkların gelişiminin habercisi olma özelliğini taşımaktadır. Gelişmiş ülkelerde, ailede alerjik hastalık öyküsü olanlarda ve ve yüksek sosyoekonomik düzeye sahip toplumlarda daha sık rastlanır.
Cildimiz vücudumuzu dış etkenlerden koruyan fiziksel ve kimyasal bariyerdir. Atopik dermatit li hastalarda cildin bariyer özellikleri bozulmuştur. Bu bozulmanın hangi nedenden kaynaklandığını tam olarak bilinmemektedir. Bu bozulma ile cildin su tutma özelliği azalır. Ve ciltte kuruluk başlar. Kuruluğa yoğun bir kaşıntı eşlik eder. Ayrıca, cildin bariyer görevini tam yapamaması ile alerjenler kolayca cildi geçerek bağışıklık sistemimizi uyarırlar ve alerjik reaksiyon gelişmesine neden olurlar. Beraber enfeksiyonlara da zemin hazırlanmış olur. Bu da atopik dermatitin şiddetini artırır yani cildin daha da kötüleşmesine ve tedaviye olumsuz yanıt alınmasına yol açar.
Atopik dermatiti olan çocukların yarısına yakınında besin alerjileri görülebilir. Bu hastaların mutlaka besin alerjisi yönünden alerji ve immünoloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Atopik Dermatitte Belirtiler
Atopik dermatitte tipik dağılımın olduğu bölgelerde kronik tekrarlayan kaşıntılı egzemalar gözlenir. Cilldin yoğun kuruluğuna bağlı kaşıntı belirgindir ve gece daha şiddetli hale gelir. Dolayısıyla kronik kaşıntı ile egzemaların şiddeti artar. Terleme, sıcak, tahriş edici maddeler (kalın yünlü giysiler, cilt temizleyicileri vb) ve alerjenler kaşıntıyı ve lezyonları ağırlaştırır.
Egzema lezyonları yaşa göre farklı bölgelerde yerleşir. Süt çocukluğu döneminde yanaklar, yüz, kulak arkası, kol ve bacakların dış yüzeylerindedir ve bez bölgesi etkilenmemiştir, oyun çocuğu ve daha ileriki dönemlerde ise çok dirsek önü, diz arkası, boyun, el ve ayak bileği bölgesini tutar. Yüz ve göz kapaklarında bu dönemde lezyon görülmemeye başlar. Yaş ilerledikçe deride kalınlaşma artar, ergenlikte sadece ellerde egzema gözlenebilir.
Atopik Dermatit (Egzema) Tedavi
Atopik dermatit kronik bir hastalıktır ve kür sağlayacak bir tedavi yöntemi yoktur. Hafif vakaların önemli bir bölümü kendiliğinden geçer.
Tedavinin amacı, cildin yoğun nemlenmesini sağlayarak derinin bariyer fonksiyonunu korumaktır. Düzenli nemlendirme ve lezyonlarda alevlenme olduğu dönemlerde nemlendirmeyi arttırmamız uygun olmaktadır. Aşırı nem ve sıcaktan, cildi tahriş edici maddelerden (kimyasallar, sabun, deterjan, kokular, cilt bakım ürünleri, bazı kumaşlar ve sigara) kaçınmanız gerekir. Ayrıca aşırı stresli durumlarda kaşıntıyı arttırır, uzak durulmalıdır.
Cilt enfeksiyonlarına atopik dermatitli kişilerde cildin bütünlüğü bozuk olduğu için daha sık rastlanır. Deride kızarıklık şişlik akıntı vb. durumlar olduğu zaman doktorunuza başvurmalısınız.
Besin alerjileri atopik dermatitli hastaların yaklaşık %40’nda bulunabilir. Çocuklarda süt, yumurta, yer fıstığı, buğday, fındık, soya, balık ve kabuklu deniz ürünleri egzemayı tetikleyebilir. Mutlaka bir alerji ve immünoloji uzmanı tarafından değerlendirilmeniz ve saptandığı durumlarda kaçınmanız gerekmektedir.
Koruyucu önlemler dışında gerekli durumlarda ilaç tedavisi de uygulanmaktadır.